Maarif Platformu Başkanı ve “Yeni Bir Ölçme ve Değerlendirme Vizyonu” Çalıştayı’nın Bilim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Osman Çakmak, Türkiye’nin sınav odaklı eğitim sistemine yönelik sert eleştirilerde bulundu.
Eğitim sisteminin “zorunlu çöküş” haline geldiğini savunan Çakmak, mevcut yapının gençlerin zihnini körelttiğini ve ülkenin geleceğini tehdit ettiğini belirtti. 16-17 Mayıs’ta Bursa’da düzenlenen çalıştayda ortaya konan tespitler, 26 Haziran’da kamuoyuyla paylaşılan raporla açıklandı.
“Eğitim, Nesli ve Zihni Harap Ediyor”Çakmak, “Zorunlu eğitim, adeta bir zorunlu çöküşe dönüştü. Sınavlar, nesli harap ediyor, zihni köreltiyor” diyerek, sistemin pedagojik bir sorun olmanın ötesinde bir “medeniyet krizi” yarattığını vurguladı.
Yusuf Kaplan’ın “12 yıllık zorunlu eğitim cinayete dönüşüyor, mesleki eğitimi bitirdi, sosyolojiyi öldürdü” sözlerine atıfta bulunan Çakmak, eğitimin üretimi değil tüketimi teşvik ettiğini, çoban, usta ve üretken genç yetiştirmediğini ifade etti.Çalıştayda Ele Alınan SorularBursa’daki çalıştayda, akademisyenler, öğretmenler, sanayi temsilcileri ve bürokratlar bir araya gelerek eğitimdeki sorunlara çözüm aradı.
Çakmak, can alıcı soruların masaya yatırıldığını belirterek, "Test sorularıyla zihni kalıba sokmak, aklın köreltilmesi değil midir? Tek tip müfredat, zihnin özgür kanatlarını kırmıyor mu?
Eğitimi rant kapısından kurtarmak için ne yapılmalı? Her öğrencinin farklı öğrenme hızına uygun eğitim nasıl sağlanır? İnsanın özgürleşmesi için zihni ve vicdani bağımsızlığı nasıl inşa edilir?" sorularına yanıt arandığını kaydetti.
“GÖLGE MÜFREDAT” ELEŞTİRİSİ
Çakmak, resmi müfredatın yerini sınav odaklı yardımcı kitapların aldığı bir “gölge müfredat” oluştuğunu savunarak, "Öğrencilerin ve öğretmenlerin pusulası sınavlar. Bilgi, düşünmek için değil, şık işaretlemek için var. Bu, ruhsuz bir ezbere dönüş” dedi. Çakmak, eğitimin bir “formalite işkencesi” haline geldiğini ve zihniyet devrimi gerektiğini vurguladı.
Eğitimin materyalist bir anlayışla “düşünen ekonomik hayvan” yetiştirdiğini belirten Çakmak, medyanın ve tüketim kültürünün çocukları sömürgeleştirdiğini ifade etti. “Barbie bebeklerle büyüyen kızlarımızdan doğal güzelliklerini sevmelerini, sanal oyunlara dalan oğullarımızdan Fatih’in ruhunu bekleyebilir miyiz?” diye soran Çakmak, kapitalizmin, başarıyı hırsız CEO’ların hikayeleriyle özdeşleştirdiğini ve değerleri yozlaştırdığını kaydetti.
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’ni önemli bir başlangıç olarak görse de, modelin başarısının ölçme-değerlendirme sisteminin yenilenmesine ve üniversitelerin sürece dahil olmasına bağlı olduğunu belirten Çakmak, "Mevcut ölçme araçları, yeni modelin ruhuna uymuyor. Zorunlu eğitim ve müfredat tekeli kaldırılmalı” dedi. Çakmak, çalıştay raporunda şu önerilere yer verdiklerini açıklayarak çözüm önerilerini şöyle sıraladı:
Medeniyet Odaklı Eğitim: Eğitim, taklitçilikten sıyrılarak kendi kültürel ve ahlaki değerlerimize dayanmalı. Öğretmenin Rolü: Öğretmenler, bilgi aktaran robotlar değil, geleceği şekillendiren sanatkarlar olmalı. Esnek Eğitim Sistemi: Tek tip müfredat yerine, bölgesel ihtiyaçlara göre şekillenen esnek bir yapı kurulmalı. Mesleki Eğitim ve Rehberlik: Erken yaşta rehberlik hizmetleriyle öğrencilerin yetenekleri keşfedilmeli, mesleki eğitim güçlendirilmeli. Merkeziyetçilikten Yerelliğe: Bölgesel yönetimlere yetki verilerek yerel dinamiklere uygun eğitim modelleri geliştirilmeli.