Bursa Nilüfer Belediyesi Yazıevi Buluşmaları’nda, sanatseverleri Türk edebiyatının ve düşün dünyasının önemli isimleriyle bir araya getirmeye devam ediyor. Nilüfer Belediyesi’nin Misi Yazıevi’nde ağırladığı; Türkiye’nin yakın siyasi tarihini ele alan çalışmalarıyla tanınan Prof. Dr. Mete Kaan Kaynar, Nâzım Hikmet Kültürevi Balaban Salonu’nda “Cumhuriyet: Kimin, Neden?” konulu bir söyleşi gerçekleştirdi.
Cumhuriyet kavramını tarihsel bağlamda ele alan Kaynar, farklı ülkelerde yaşanan dönüşümlerden örnekler verdi. “Cumhuriyet, tüm dünya halklarının iyi yönetim talebi sonucunda ortaya çıkmıştır” diyen Kaynar, Osmanlı İmparatorluğu’nun 19. yüzyıldaki durumu ile Avrupa’daki büyük değişim dönemlerini karşılaştırdı.
İngiltere’nin 16. yüzyılda iç savaş tehlikesiyle karşı karşıya kaldığını hatırlatan Kaynar, “Onlar restorasyon süreciyle çözüm üretirken, bizde bu süreç Tanzimat ile karşılık buldu. Ancak onlar bu değişimi 1600’lü yıllarda yaşarken, bizde 1800’lü yıllara sarktı” dedi.
Prof. Dr. Mete Kaan Kaynar, iyi yönetim denildiğinde parlamento, anayasa ve bunların sürekliliğinin esas alındığını belirterek, “Bunların Türk tarihindeki karşılığı ise Teşkîlât-ı Esâsiye ve Hâkimiyet-i Milliye’dir” diye konuştu.
Osmanlı Devleti’nin parçalanma sürecine de değinen Kaynar, “19. yüzyılda Osmanlı Devleti Bulgaristan, Yunanistan gibi topraklarını kaybetti. Dönemin yöneticileri, ‘İmparatorluğu nasıl ayakta tutarız?’ sorusuna yanıt arıyordu. Bu süreçte Cumhuriyet fikri de özel sohbetlerde tartışılmaya başlandı. Mustafa Kemal Atatürk ve arkadaşları da bu düşünceyi konuşanlar arasındaydı” ifadelerini kullandı.
Cumhuriyet’in ilan sürecini de anlatan Kaynar, sürecin 4 Ekim’de son İngiliz askerinin İstanbul’dan ayrılmasıyla hız kazandığını belirtti. Kaynar, 9 Ekim’de Ankara’nın başkent olması için Meclis’e yasa tasarısı verildiğini, ardından anayasa komisyonunun kurulduğunu ve 29 Ekim’de Cumhuriyet’in ilan edildiğini söyledi.
“CUMHURİYET DEMOKRASİDİR”
“Cumhuriyet demokrasidir” diyen Kaynar, “Meclis’in güçlenmesi ve Anayasa’nın uygulanması gerekir. Eğer Anayasa uygulanmıyorsa, Cumhuriyet de yoktur” ifadelerini kullandı.
Söyleşinin sonunda Prof. Dr. Mete Kaan Kaynar, katılımcıların sorularını da yanıtladı.