Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Haziran ayına ilişkin üretici-market fiyat farkları ve tarımsal girdi fiyatlarındaki artışları değerlendirdi.
İran-İsrail savaşı nedeniyle gübre fiyatlarının hızla yükseldiğini belirten Bayraktar, Türkiye’nin gübre hammaddesinde yüzde 90 dışa bağımlı olduğunu vurguladı.
"Savaşın sevkiyat yollarını kısıtlaması, gübre fiyatlarını artırdı" diyen Bayraktar, ÜRE gübresinin fiyatının bir ayda yüzde 38,5 artarak 27 bin 192 liraya, yıllık ise yüzde 99,4 yükseldiğini açıkladı.
Verilere göre DAP gübresi yüzde 12,9 artışla 30 bin 521 liraya, 20.20.0 kompoze gübre yüzde 10,7 artışla 19 bin 198 liraya ulaştı. Amonyum Sülfat ve Amonyum Nitrat gübreleri de sırasıyla yüzde 6 ve yüzde 3,1 zamlanırken, mazot fiyatı ise aylık yüzde 6,2, yıllık yüzde 15,1 artarak litre başına 49,89 TL’ye yükseldi. Süt ve besi yemi fiyatları yüzde 30, elektrik fiyatları ise yüzde 47 arttı.
TZOB Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, mısır, ayçiçeği ve çeltik gibi ürünlerin gübreleme döneminde yüksek fiyatlar nedeniyle çiftçilerin zorlanacağını, gübre alımı yapamayanların verim kaybı yaşayacağını belirtti. Nisan’daki zirai don ve tarımsal kuraklığın meyve ve tahıl üretimini olumsuz etkilediğini ifade eden Bayraktar, artan girdi fiyatlarının ise zararı büyüteceğini söyledi. Bayraktar, çiftçilere destek için 2025 tarım desteklerinin artırılmasını talep etti.
ÜRETİCİ-MARKET FİYAT FARKI REKOR KIRDI
Öte yandan Haziran ayında üretici ile market arasındaki fiyat farkı karpuzda yüzde 600’e ulaştı.
Üreticide 2 TL olan karpuz, markette 14 TL’ye satıldı. Kuru soğan yüzde 284, kabak yüzde 261,6, nohut yüzde 225,5 ve kuru fasulye yüzde 220,8 farkla takip etti.
Markette limon yüzde 42 artarken, karpuz yüzde 67,5 düşüşle en fazla fiyatı azalan ürün oldu.
Üreticide ise kırmızı mercimek yüzde 43,1 artışla rekor kırarken, karpuz yüzde 89,5 düşüş gösterdi.
|
Seçilmiş Ürünlerde 27 Haziran 2025 Üretici, Hal, Pazar ve Market Fiyatları (TL/kg) |
||||||||
|
ÜRÜNLER |
Fiyat (TL/kg) |
Fiyat Farkı (Yüzde) |
||||||
|
Üretici |
Hal |
Pazar |
Market |
Hal/Üretici |
Pazar/Üretici |
Market/Üretici |
||
| Karpuz | 2,00 | 9,92 | 12,5 | 14,00 | 396,00 | 525,00 | 600,00 | |
| Kuru Soğan | 4,63 | 9,20 | 13,33 | 17,78 | 98,70 | 187,98 | 284,03 | |
| Kabak | 10,38 | 19,30 | 27,50 | 37,52 | 86,02 | 165,06 | 261,63 | |
| Nohut | 31,56 | 52,00 | 115,00 | 102,73 | 64,77 | 264,39 | 225,49 | |
| Kuru Fasulye | 33,29 | 47,00 | 85,00 | 106,80 | 41,18 | 155,33 | 220,83 | |
| Salatalık | 8,10 | 15,20 | 20,00 | 25,69 | 87,65 | 146,91 | 217,11 | |
| Sivri Biber | 15,30 | 22,30 | 40,42 | 47,90 | 45,75 | 164,16 | 213,05 | |
| Domates | 13,30 | 28,80 | 34,04 | 40,98 | 116,54 | 155,95 | 208,12 | |
| Kuru İncir | 170,00 | 500,00 | 513,60 | 194,12 | 202,12 | |||
| Patlıcan | 12,20 | 19,10 | 26,17 | 36,66 | 56,56 | 114,48 | 200,48 | |
| Yeşil Mercimek | 29,33 | 52,00 | 80,00 | 85,32 | 77,29 | 172,76 | 190,88 | |
| Marul (adet) | 13,00 | 16,60 | 25,82 | 37,54 | 27,69 | 98,59 | 188,76 | |
| Kuru Üzüm | 110,00 | 290,00 | 293,37 | 163,64 | 166,70 | |||
| Patates | 8,13 | 12,83 | 17,33 | 20,81 | 57,84 | 113,20 | 155,91 | |
| Yeşil Soğan (Demet) | 17,00 | 19,18 | 33,33 | 43,18 | 12,79 | 96,08 | 153,99 | |
| Havuç | 18,00 | 24,00 | 34,25 | 45,33 | 33,33 | 90,28 | 151,82 | |
| Çilek | 57,36 | 96,67 | 113,34 | 133,96 | 68,53 | 97,59 | 133,54 | |
| Y. Fasulye | 35,00 | 59,38 | 76,00 | 78,62 | 69,64 | 117,14 | 124,64 | |
| Limon | 45,00 | 66,50 | 83,33 | 100,18 | 47,78 | 85,19 | 122,62 | |
| Maydanoz (adet) | 7,90 | 8,10 | 12,00 | 17,44 | 2,53 | 51,90 | 120,75 | |
| Antep Fıstığı | 340,00 | 700,00 | 748,44 | 105,88 | 120,13 | |||
| Pirinç | 43,33 | 52,00 | 70,00 | 93,99 | 20,01 | 61,55 | 116,91 | |
| Kırmızı Mercimek | 32,83 | 49,00 | 65,00 | 69,17 | 49,25 | 97,99 | 110,69 | |
| Elma | 37,50 | 40,40 | 62,08 | 76,08 | 7,73 | 65,56 | 102,87 | |
| Fındık (iç) | 360,00 | 650,00 | 662,49 | 80,56 | 84,03 | |||
| Kuzu Eti | 509,35 | 867,50 | 70,32 | |||||
| Zeytinyağı | 194,06 | 324,85 | 67,40 | |||||
| Kuru Kayısı | 350,00 | 550,00 | 573,09 | 57,14 | 63,74 | |||
| Kiraz | 340,00 | 350,00 | 433 | 556,59 | 2,94 | 27,35 | 63,70 | |
| Dana Eti | 458,85 | 709,24 | 54,57 | |||||
| Yumurta | 3,25 | 4,50 | 4,70 | 38,46 | 44,62 | |||
| Beyaz peynir | 293,14 | |||||||
| Kaşar peyniri | 377,09 | |||||||
| Yoğurt | 63,34 | |||||||
| Tereyağ | 433,37 | |||||||
| Mısırözü yağı | 99,03 | |||||||
| Ayçiçek yağı | 83,24 | |||||||
| Tavuk Eti | 112,52 | |||||||
| Toz şeker | 50,07 | |||||||
FİYAT DEĞİŞİMLERİNİN NEDENLERİ
TZOB Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, kırmızı mercimek ve maydanoz fiyatlarının arz azlığı, sivri biberin talebin artması, limonun ise don kaynaklı rekolte düşüşü nedeniyle yükseldiğini belirtti. Salatalık, patlıcan, domates ve kabakta arz artışı fiyatları düşürdü.
Bu arada Adana’daki aşırı sıcaklar domates fiyatlarını daha da aşağı çekti. Karpuzda ise ekim alanlarının artması ve talebin düşük olması fiyatları 1,5 TL’ye geriletti.
Kuru soğan ve patateste üretim artışı, düşük taleple birleşince fiyatları düşürdü.