TBMM Genel Kurulunda kabul edilen Türkiye’nin ilk İklim Kanunu, iklim değişikliğiyle mücadelede sera gazı emisyonlarının azaltımı, uyum faaliyetleri, karbon fiyatlandırması ve denetim süreçlerini kapsıyor.
Kanun, net sıfır emisyon ve yeşil büyüme vizyonunu destekliyor. Temel İlkeler ve YetkilerKanun, adil geçiş, iklim adaleti, sürdürülebilirlik ve şeffaflık ilkelerini esas alıyor.
İklim Değişikliği Başkanlığı, emisyon azaltımı ve uyum faaliyetlerini izleyecek, karbon piyasası mekanizmalarını düzenleyecek ve veri paylaşımı için yetkili olacak.
Kamu kurumları ve özel kişiler, kanunun öngördüğü tedbirlere uymakla yükümlü.
EMİSYON AZALTIMI VE UYUM FAALİYETLERİ
TBMM'nin resmi internet sitesinden derlenen içeriğe göre; sera gazı emisyonları, Ulusal Katkı Beyanı ve net sıfır hedefleri doğrultusunda azaltılacak. Enerji, su ve hammadde verimliliği, yenilenebilir enerji kullanımı, karbon ayak izinin azaltılması ve sıfır atık sistemi gibi önlemler alınacak. Orman, tarım ve sulak alanlarda karbon yutaklarının korunması ve artırılması hedefleniyor.
İklim değişikliğine uyum için risk analizleri, su yönetimi ve afet erken uyarı sistemleri geliştirilecek.
Karbon Piyasası ve FinansmanKanun, Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) kurulmasını öngörüyor.
İşletmeler, sera gazı emisyon izni almak zorunda olacak. Karbon Piyasası Kurulu, tahsisat planlarını onaylayacak ve piyasayı yönetecek.
Gönüllü karbon piyasaları ve denkleştirme sistemleri de Başkanlıkça düzenlenecek. Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) ile ithal malların gömülü emisyonları kontrol edilecek. Gelirler, iklim yatırımları ve adil geçiş için kullanılacak.
YEREL VE ULUSAL PLANLAMA
İl İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulları, vali başkanlığında yerel eylem planları hazırlayacak.
Planlar, 31 Aralık 2027’ye kadar tamamlanacak; bu süre bir yıl uzatılabilir. İklim dostu yatırımlar ve yeşil teknolojiler teşvik edilecek.
Sera gazı emisyon raporlarını sunmayanlara 500 bin TL’den 5 milyon TL’ye kadar, ETS kurallarına uymayanlara ise 1 milyon TL’den 10 milyon TL’ye kadar idari para cezası uygulanacak. Ozon tabakasını incelten maddeler veya florlu sera gazlarıyla ilgili ihlallerde de cezalar öngörülüyor. İdari yaptırımlar, İklim Değişikliği Başkanlığı’nca uygulanacak.
ETS, 3 yıl içinde zorunlu hale gelecek; bu süre 2 yıl uzatılabilir. Pilot dönemde cezalar yüzde 80 indirimli uygulanacak. Kanun, 31 Aralık 2027’ye kadar tüm düzenlemelerin tamamlanmasını hedefliyor.