Kırşehirli ekonomist Yakup Türkal, gazetecilerle düzenlediği kahvaltılı basın toplantısında, mevcut ekonomik politikaların sıkıştığını ve muhalefetin somut bir çözüm sunamadığını belirterek, “Ekonomide Yaşam Hakkı Modeli”ni tanıttı. Türkal, “Bir Türk vatandaşı ekmek kuyruğunda bekliyorsa, hepimizin vicdanı sızlar” diyerek, modelin toplumsal refahı artırmayı hedeflediğini vurguladı.
YENİ BİR EVRENSEL MODEL ÖNERİSİ
Türkal, sosyalizmin çöktüğünü, kapitalizmin ise çökmek üzere olduğunu ifade ederek, dünyanın yeni bir ekonomik modele ihtiyaç duyduğunu söyledi.
Modelin, Türkiye’den başlayarak gelişmekte olan ülkelerde uygulanabilir olduğunu savunan Türkal, ticari hacmi olmayan veya sömürülen ülkelerde başarı sağlanamayacağını ekledi. Türkal, “Bu model, ekonomik uçurumları tersine çeviriyor. Gelişmekte olan ülkeler için örnek teşkil edecek” dedi.
MODELİN İŞLEYİŞİ: YÜZDE 1’LİK KESİNTİYLE ADİL DAĞITIM
Modelde, her türlü gelir ve işlemden (yemek, yakıt, otoban ücreti, gayrimenkul, faiz, borsa, kira vb.) yüzde 1’lik kesinti yapılarak bir havuz oluşturulacak.
Bu havuzdaki para, herkese eşit şekilde dağıtılacak ve aylık yaklaşık 2.080 TL’lik asgari yaşam standardı sağlanacak.
Dağıtım, Vatandaş Kartı üzerinden yapılacak; çocuklar için 1.000 TL, gençler için sanat, kültür ve spor harcamalarına 1.000 TL, temel gıda için 2.000 TL, faturaların yarısı (elektrik 400 TL, su 300 TL, doğalgaz 900 TL), 4 kişilik aile için ekmek parası (720 TL) ve ek 1.000 TL gibi kalemlere ayrılacak. Karttaki para ay sonunda sıfırlanarak biriktirilemeyecek, böylece piyasada sürekli dolaşarak ekonomiyi canlandıracak. Modelin şartı, “suça karışmama” ve “hukuk içinde kalma” ilkesi.
“ENFLASYON VE FAİZ KONTROL ALTINA ALINACAK”
Türkal, modelin devlete yük getirmeyeceğini, enflasyon ve faizi kontrol altına alacağını ve asgari ücret zamlarının maliyet artışlarını engelleyeceğini savundu. “Devlet kontrolünde bir havuz oluşturulacak, ancak devletin bu fona müdahale etmemesi şart” diyen Türkal, modelin asgari ücretliler ve emekliler için tasarlandığını vurguladı. Enflasyonun dövizi kontrol için faiz artırımıyla yönetildiğini eleştiren Türkal, “Kısır döngüden çıkmalıyız. Devlet, KİT’lerle üretime inmeli, döviz açığını çözmeliyiz” dedi.
ODTÜ’DE TANITIM: 23 HAZİRAN
“Ekonomide Yaşam Hakkı Modeli”nin tüm detayları ve matematiksel verileri, 23 Haziran 2025’te Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde (ODTÜ) düzenlenecek ekonomi konferansında açıklanacak.