Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan’ın 2024 yılının 3. Enflasyon Raporu’nda yaptığı açıklamalar, kamuoyunda yeni banknotların basılıp basılmayacağı konusundaki tartışmaları yeniden alevlendirdi. Başkan Karahan, haziran ayında TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda yaptığı sunumda, üst banknotlara ihtiyaç olup olmadığının teknik analizlerle belirleneceğini, bu çalışmaların devam ettiğini dile getirmişti. Bu açıklamalar, piyasada 500 TL ve 1000 TL’lik banknotların yakında basılabileceği yönündeki beklentileri artırdı.
2009 yılında piyasaya sürülen 200 TL’lik banknot, o dönemde asgari ücretin neredeyse yarısını karşılıyordu. Ancak, aradan geçen 15 yılda yüksek enflasyon ve Türk Lirası'nın değer kaybı, 200 TL'nin alım gücünü önemli ölçüde azalttı. Bugün, 200 TL'nin değeri yaklaşık 6 dolar seviyesine gerilemiş durumda. Bu da hem yerli vatandaşlar hem de Türkiye'de ticaret yapan yabancı yatırımcılar için ciddi zorluklar yaratıyor. 200 TL'nin alım gücünün düşmesi, vatandaşların günlük alışverişlerde daha fazla banknot taşımak zorunda kalmasına neden oluyor. Bu durum, yeni ve daha yüksek nominal değere sahip banknotlara olan ihtiyacı artırıyor.
500 TL VE 1000 TL’LİK BANKNOTLAR YOLDA MI?
Yeni banknotların basılmasına ilişkin beklentiler, Merkez Bankası'nın teknik birimlerince yapılan çalışmaların sonucu olarak doğmuş durumda. Başkan Karahan’ın ifadeleri, bu banknotların piyasaya sürülmesinin artık kaçınılmaz hale geldiğini gösteriyor. 500 TL ve 1000 TL'lik banknotların basılmasının, nakit para taşıma ve alışveriş işlemlerini kolaylaştıracağı, özellikle büyük meblağlı işlemlerde pratiklik sağlayacağı düşünülüyor.
Ancak, şu ana kadar bu banknotların basımına ilişkin resmi bir onay verilmiş değil. Darphanelerin, Merkez Bankası'ndan gelecek nihai onayı beklediği ve bu onayın ardından basım sürecine başlanacağı belirtiliyor.
EKONOMİSTLER KONUYLA İLGİLİ NE DİYOR?
Ekonomistler ise konuyla ilgili, “Yeni banknotların basılması bir yandan piyasa şartlarına uygun bir adım. Ancak diğer yandan bu adımın enflasyonla mücadeledeki etkilerini sorgulamak gerekir. Daha yüksek nominal değere sahip banknotların piyasaya sürülmesi, enflasyonun iyice yerleştiği bir ekonomide enflasyon beklentilerini daha da körükleyebilir. Ancak, mevcut ekonomik koşullarda alım gücünün korunması ve para taşımadaki zorlukların giderilmesi için bu adımın zorunlu olduğunu savunanlar da var.
500 TL ve 1000 TL’lik banknotların basımı, Türkiye ekonomisinde yeni bir dönemin habercisi olabilir. Enflasyonun yüksek seyrettiği ve Türk Lirası'nın hızla değer kaybettiği bir ortamda, vatandaşların nakit para taşıma zorluklarını hafifletecek bu adım, piyasalarda önemli bir değişiklik yaratabilir. Ancak, bu gelişmenin uzun vadede ekonomik dengeler üzerindeki etkileri dikkatle izlenmeli.” ifadelerine yer verdiler.
Yeni banknotların basım süreci ve etkileri, Türkiye’de ekonomi yönetiminin önümüzdeki aylarda en çok tartışılacak konuları arasında yer alacak gibi görünüyor. Vatandaşlar ve ekonomistler, bu konuda Merkez Bankası'ndan gelecek resmi açıklamayı merakla bekliyor.