Trafik sinyalizasyon sistemlerinde insanların yaya geçitlerini kullanarak karşıya geçebilmeleri için trafik lambalarına monte edilen yaya butonları kullanılıyor. Özellikle görme ve uzuv kaybı bulunan, tekerlekli sandalye kullanmak mecburiyetinde kalanlar bu butonlara basma konusunda ise ciddi sıkıntı yaşıyor.
İnsanların temas etmesi nedeniyle sağlık bakımından risk oluşturan butonların yerine kullanılacak farklı bir uygulama için çalışma yapan Bursa Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Daire Başkanlığı teknik ekiplerince "Zemin Yaya" adlı uygulama geliştirildi. İlk olarak Nilüfer ilçesi Özlüce Mahallesi Ahmet Taner Kışlalı Bulvarı'nda başlatılan uygulamada, trafik ışığı bulunan bir yaya geçidinin her iki tarafına "Karşıya geçmek için üzerinde bekleyiniz" yazılı sarı ve siyah renkte platform yerleştirildi. Üzerinde durulunca aktifleşen sistem 2 saniye içinde yayayı algılıyor ve sesli uyarıların ardından yayalar için yeşil ışık yanıyor.
Görme engellilerin beyaz bastonla kaldırımlardaki sarı renkli taban takip taşları sayesinde ulaşabildiği, bebek arabası kullanan ya da elleri dolu olan yayaların da hayatını kolaylaştıran platformun diğer illerdeki projelere örnek olması hedefleniyor.
Butonlar sağlık bakımından da riskli
Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş, trafik sinyalizasyon sistemlerinde kullanılan butonların özellikle görme engelliler için sesli ikaz vererek çalıştığını söyledi. Bunların "engelli yaya butonu" ya da "erişilebilir yaya butonu" olarak adlandırıldığını belirten Başkan Aktaş, "Ülkemizde ve dünya genelinde erişilebilir yaya butonları sinyal direkleri üzerine monte edilmiş, üzerindeki butona el ile basıldığında talep oluşturan bir yapıdadır" dedi. Başkan Aktaş, Kovid-19 salgını nedeniyle insanların özellikle fiziksel temas noktasında hala büyük bir hassasiyet gösterdiğini, her gün binlerce insanın bir yere temas etmesinin ise ciddi sıkıntı oluşturduğunu ifade etti.
Mevcut yaya butonlarının hem sağlık açısından hem de engelliler için kullanışlı olmadığını dile getiren Aktaş, "Bu problemlerin ortadan kaldırılması için ekip arkadaşlarımız 'Zemin Yaya' projesini geliştirdi. Biz aslında Türkiye'de bir ilki gerçekleştirdik. Yaptığımız araştırmaların tamamında hem ülkemizde hem de dünyada bununla alakalı uygulama genelde direk üstündeki butonlarda. Karşıya geçmek için belirlenen noktalara tekerlekli sandalyesiyle gelmiş olabilir, yaya olarak gelmiş olabilir, platformun üzerine basması halinde 2 saniye içinde sistem algılıyor ve karşıya geçişle alakalı hemen onun isteğini devreye alıyor. Tamamen yerli ve milli, ekip arkadaşlarımızın geliştirdiği bir proje. Şehrin yaya sirkülasyonunun fazla olduğu, öğrencilerin fazla olduğu noktalarda arkadaşlarımız uygulamaya seri bir şekilde geçecekler" diye konuştu.
"Yaşamadan bilinebilecek bir şey değil"
Uygulamayı deneyen görme engelli Emre Fencioğlu ise projenin bütün engelli grupları, bebekli anneler ve dezavantajlı yaşlılar için güzel bir uygulama olduğunu belirtti. Karşıya geçerken birinin desteğine ihtiyaç duymanın kendileri için kaçınılmaz olduğunu ancak bu desteği her zaman bulamadıklarını anlatan Fencioğlu, "Buradaki uygulama biraz daha farklı. Normalde biz taban takip taşını takip ederek geldiğimiz zaman trafik lambası varsa öncelikle bunun nasıl bir sistemle çalıştığını bilmiyoruz. İlk defa geldiğiniz bir yer olduğunu düşünün. Üstünde buton arayacağız, butonu bulup ona basacağız ama burada öyle bir ihtiyaç yok. Taban takip taşını izleyerek geldiğiniz zaman sistemin üzerine çıkıyorsunuz ve belli bir süre sonra o sizi ikaz ederek sizi yönlendiriyor. Bu, insanın ilk defa geldiği bir yerde, hiç kimseyi tanımadığı, bilmediği, tek başına yaşadığı ortamlarda çok büyük bir nimet. Yaşamadan bilinebilecek bir şey değil. Bu şekilde baktığınız zaman farklılık da arz ediyor" dedi.