Yüksek Öğretim Kurumları Sınavı (YKS) ve Liselere Geçiş Sınavı (LGS), tarihleri yaklaştıkça öğrenciler kadar ailelerde de heyecan ve stres yaratıyor. Sınav kaygısının belirli düzeyde faydalı olabileceğini belirten Moodist Psikiyatri ve Nöroloji Hastanesi Klinik Psikoloğu Derya Büşra Güneş, yoğun kaygının ise öğrenilen bilgilerin etkili biçimde kullanılmasını engelleyerek öğrencilerin sınav performansını olumsuz etkileyebileceğine dikkat çekti. Güneş, ailelerin, çocuklarını akranlarıyla kıyaslamasının ise tehlikeli bir hata olduğunu belirtiyor.
SINAV KAYGISI NEDİR, NASIL ORTAYA ÇIKAR?
Sınav kaygısının; sınav öncesinde, sırasında ya da sonrasında ortaya çıkabilen yoğun endişe hali olduğunu vurgulayan Psikolog Güneş, “Bu durum; dikkat dağınıklığı, unutkanlık, mide bulantısı, kalp çarpıntısı gibi fiziksel ve zihinsel belirtilerle kendini gösterebilir. ‘Başaramayacağım, yetersizim’ gibi felaket senaryoları ise kaygının daha da artmasına neden olabilir,” dedi.
KAYGI DOĞRU YÖNETİLDİĞİNDE PERFORMANSI ARTTIRABİLİR
Sınav öncesi duyulan kaygının tamamen kötü bir şey olmadığını belirten Klinik Psikolog Derya Büşra Güneş, “Faydalı kaygı, öğrenciyi motive edebilir. Ancak bu kaygı aşırı hale gelirse dikkat bozulur, düşünce uçuşmaları yaşanır ve öğrencinin başarısı düşebilir,” diyerek duygunun doğru tanınması gerektiğini vurguladı.
AKRAN KIYASLAMASI BÜYÜK HATA
Moodist Psikiyatri ve Nöroloji Hastanesi, Klinik Psikolog Derya Büşra Güneş, sınav kaygısının yalnızca öğrencilerde değil, ebeveynlerde de yoğun şekilde hissedilebildiğine dikkat çekti. “Sınav dönemlerinde ailelerin tutumu, çocukların kaygı düzeyini doğrudan etkiler. Özellikle sınavı bir ‘başarı ya da başarısızlık’ göstergesi olarak görmek, çocukların üzerindeki baskıyı artırır. Bu da sınav performansını olumsuz etkileyebilir,” diyen Güneş, akran kıyaslamalarının öğrenciler üzerinde stres ve değersizlik hissi yaratabileceğini vurguladı.
Ailelerin, çocuklarını arkadaşlarıyla veya kardeşleriyle kıyaslamaktan kaçınması gerektiğini belirten Güneş, “Her çocuğun ilgi alanı, öğrenme kapasitesi ve gelişim hızı farklıdır. Başkalarının puanı, başarı sırası ya da sınav ortalamaları gibi konulara odaklanmak yerine, çocuğun bireysel gelişimine ve çabasına odaklanılmalı” şeklinde konuştu. Ayrıca, sınav öncesi aile desteğinin, çocuğun kendine güven duymasını sağlayarak başarıya katkı sunduğunu da sözlerine ekledi.
SINAV KAYGISINI AZALTMAK İÇİN 10 ALTIN ÖNERİ:
Zamanı verimli yönetin: Günlük çalışma planı oluşturun, son haftaya konu bırakmayın.
Beslenme ve uykuyu önemseyin: Yeterli uyku alın, aşırı şeker ve kafeinden kaçının.
Gerçekçi düşünün: “Kaygılanmamalıyım” değil, “Kaygı normaldir” demek daha sağlıklıdır.
Fiziksel belirtileri felaketleştirmeyin: Titreme, terleme geçici ve doğaldır.
Nefes ve gevşeme egzersizleri uygulayın.
Ertelemeyin: Son günlere konu bırakmak kaygıyı artırır.
Kıyaslamalardan uzak durun: Başkalarıyla değil, kendi gelişiminizle ilgilenin.
Yeni besinler ya da ilaçlar denemeyin: Vücudunuzun alışık olmadığı şeylerden kaçının.
Olumsuz düşünceleri yeniden çerçeveleyin: “Başaramayacağım” yerine “Elimden geleni yapacağım.”
Gerekirse destek alın: Uyku sorunları, yoğun kaygı ve işlevsellikte bozulma varsa uzman desteği şarttır.
Moodist Psikiyatri ve Nöroloji Hastanesi Klinik Psikoloğu Derya Büşra Güneş; “LGS ve YKS sadece bir sınav. Bu süreçte iyi hazırlanmak kadar, iyi hissetmek de başarıyı doğrudan etkileyen faktörlerden biridir. Kaygıyı tanımak ve yönetmek daha önemlisi inanmak gerekiyor” dedi.