Ege Denizi’nde son günlerde meydana gelen depremler, İzmir’de tsunami riskini de bir kez daha gündeme getirdi. Deprem Master Planı için altlık oluşturacak yapı envanteri, depremsellik-tsunami araştırması ve mikrobölgeleme etüt çalışmalarını sürdüren İzmir Büyükşehir Belediyesi, Prof. Dr. Ahmet Cevdet Yalçıner yürütücülüğünde ODTÜ’den 10 akademisyenle tsunami olaylarına karşı tehlike analizi modellemesini de tamamladı.
Buna göre İzmir’in 600 kilometrelik kıyı şeridi ve kıyıya bitişik bütün ilçeleri için olası tsunami baskınları hesaplanarak modelleme yapıldı. Elde edilen tüm bilgiler ışığında vatandaşların tahliye edilmesi için haritalandırma yapılıp kaçış yolları için tabelalar hazırlanacak. Ayrıca diğer önlemler masaya yatırılacak.
VERİ TABANI OLUŞTURULDU, MODELLEME YAPILDI, HARİTA ÇIKARTILDI
Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Dairesi Başkanı Eylem Ulutaş Ayatar, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin kıyı alanlarında olası tsunami olaylarına karşı tehlike analizlerini tamamladıklarını belirterek çalışmalara ilişkin şu bilgileri aktardı: “Öncelikle tsunami oluşturabilecek kaynak mekanizmasının ve etki alanındaki tesislerin belirlendiği bir veri tabanı oluşturduk. Ardından kaynağı dikkate alarak tsunami modellemesini gerçekleştirdik. Tsunami dalgalarının karadaki ilerleyişi, akım derinlikleri, tehlike dağılımları ortaya çıkarıldı ve son olarak baskın haritalarımızı elde ettik.”
TSUNAMİ RİSKİNE DAİR TÜM BİLGİLER MEVCUT
“İzmir olarak hem deprem hem de tsunami açısından bir risk altında olduğumuzu ifade edebiliriz ancak önemli olan bu riski tanımlamak ve buna karşı önlem almak” diyen Eylem Ulutaş Ayatar, İzmir kıyılarında tsunami ile ilgili bilinmesi gereken her türlü bilgiye sahip olduklarını ifade etti. İzmir Büyükşehir Belediyesi olarak bu bilgiler ışığında çalışmalarını yürüttüklerini kaydeden Eylem Ulutaş Ayatar, “Bu aşamadan sonra hem vatandaşların bilgilendirilmesi için tabelalar hazırlanacak hem de yapısal ya da yapısal olmayan önlemlerin alınması noktasında çalışmalar gerçekleştirilecek” bilgisini verdi.
Çalışmanın yürütücüsü Orta Doğu Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Kıyı ve Deniz Mühendisliği Dalı emekli Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Cevdet Yalçıner de İzmir için modelleme ağırlıklı bir tsunami tehlike analizi yaptıklarını belirtti. İzmir’in 600 kilometrelik kıyı şeridi üzerine çalıştıklarını ve denize bitişik bütün ilçeler için olası tsunami baskınlarının hesaplamasını yaptıklarını kaydeden Yalçıner, “Bunu yapmak için çok sağlıklı bir veri tabanı oluşturmamız gerektiğinden İzmir Büyükşehir Belediyesi ile iş birliği halinde ayrıntılı ve yüksek çözünürlüklü batimetri ve topografik veri tabanı hazırlandı. Denizdeki fayların tsunami oluşturma potansiyellerine ve özelliklerine göre kıyılardaki baskın alanların hesaplamaları yapıldı. Her bir ilçe için olası baskın alanları haritalanmış olarak ortaya çıkarıldı” bilgisini verdi.
TAHLİYE HARİTALARI OLUŞTURULUP KAÇIŞ YOLLARI İÇİN TABELALAR HAZIRLANACAK
Çalışma kapsamında, elde edilen haritalar üzerinden tsunaminin etkili olması beklenen yerlerde etki azaltıcı yapısal önlemler, bunun için kıyılara bazı yapıların yerleştirilip yerleştirilemeyeceği, bu yapıların maliyetleri ve performansları gibi pek çok konu incelendi. Bu incelemeler ışığında vatandaşlara yönelik yapılacak çalışmaları aktaran Yalçıner, “İnsanların tsunami etkisine karşı neler yapabileceği ile ilgili farkındalık artırma çalışmaları yapılacak ve tsunami kıyılara geldiğinde baskın yaşanacak bölgelerden nasıl tahliye olacağına ilişkin haritalar oluşturulacak. Tahliye haritalarına bağlı olarak kıyılarda bilgi panoları ile kaçış yollarını ve güvenli bölgeleri gösteren tabelalar hazırlanacak” ifadelerini kullandı.
İZMİR ÖRNEK OLACAK
İzmir’de yapılan çalışmanın benzerinin İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından Marmara kıyılarındaki ilçeler için tamamlandığını hatırlatan Yalçıner, “O çalışma, UNESCO tarafından önemli bir çalışma olarak gösterildi. Bu kez aynı çalışma İzmir’in 600 kilometrelik kıyı şeridinde yapıldı. Bundan sonraki adımları da İzmir Büyükşehir Belediyesi ile iş birliği halinde yürüteceğiz. İstanbul İzmir’e örnek oldu, İzmir de sadece başka illerimize değil dünyadaki şehirlere örnek olacaktır. ‘Tsunamiye Hazır Kentler’ arasında yer almak için UNESCO’nun şartlarının adım adım sağlanması yolunda çok ileri mesafeler kat ettik. Kalan kısmını da tamamlayacağız” diye belirtti.
“OLASI VOLKANİK PATLAMA SONUCUNDA TSUNAMİ, TÜRKİYE KIYILARINA ULAŞMAYACAK”
Son günlerde Ege Denizi’nde meydana gelen depremler ve volkanik patlama olasılığı üzerine de değerlendirmede bulunan Yalçıner, “Ege Denizi’nde sayısı 2 bini geçen depremler yaşanıyor. Bu depremler büyük bir depremin öncüleri olabilir. Bu depremler bir etki yapmayabilir ya da depremlerin olduğu yerde bir denizaltı volkanı patlayabilir. O da bir tsunami yaratabilir. Yola çıkan tsunami, Ege Denizi’nde dolaşıp bizim kıyılarımıza gelebilir. Tüm bu alternatiflere bakıp bu durumun da modellemesini yaptık. İzmir kıyılarının bu olaylarda oluşabilecek tsunamiye karşı riskli olmadığı sonucuna vardık. Yani İzmir ve kuzeyindeki Türkiye kıyılarına, oradan çıkacak tsunami dalgaları ulaşmayacak veya ulaşsa da etki bakımından zayıf kalacaktır” diye konuştu.