Türkiye’de her yıl milyonlarca genç, hayatlarının en kritik dönüm noktalarından biri olan sınav sürecinden geçiyor. Lise ve üniversiteye giriş sınavlarıyla birlikte gelen stres, kaygı ve yoğun çalışma temposu öğrencilerin en çok uyku düzenini etkiliyor.
Özellikle sınav tarihine yaklaşıldıkça gece geç saatlere kadar ders çalışan öğrencilerin uyku süreleri azalıyor, beyin dinlenmeye vakit bulamadan yeni bilgi yüklemesiyle karşı karşıya kalıyor.
Psikiyatri Uzmanı Dr. Serap Kaya, başarının sadece çalışmayla değil, kaliteli uykuyla da mümkün olduğunu belirterek, ailelere ve öğrencilere önemli tavsiyelerde bulundu.
UYKUSUZLUK SINAV BAŞARISINI NASIL ETKİLİYOR?
Uykusuzluğun dikkat dağınıklığı, öğrenme güçlüğü, kısa süreli hafıza kayıpları, hatırlama zorluğu ve düşük problem çözme becerileri gibi zihinsel süreçleri doğrudan etkilediğini belirterek, "Uyku yoksunluğu yaşayan öğrenciler, sınav anında bildikleri soruları hatırlamakta zorlanabiliyor, dikkatsizlikten yanlış yapma oranı artabiliyor" dedi.
Uykunun öğrenilen bilgilerin beyinde kalıcı hale gelmesinde anahtar rol oynadığını belirten Uzman Dr. Serap Kaya, yeterince uyumayan bir öğrencinin beynine yüklediği bilgileri işlemeye fırsat veremediği için sınavda tam potansiyelini ortaya koyamadığını söyledi.
Yapılan araştırmalar, uykunun özellikle REM (Rapid Eye Movement) evresinde beynin bilgileri işlediğini, gereksiz verileri elediğini ve öğrenilen bilgileri uzun süreli hafızaya aktardığını gösterdiğini ifade eden Dr. Kaya, MIT ve Harvard Üniversitesi tarafından yürütülen bir araştırmaya göre de, sınavdan önce düzenli uyuyan öğrenciler, daha az uyuyan akranlarına kıyasla yüzde 20’ye kadar daha yüksek başarı gösterdiğini ve uykunun kalitesi kadar, süresinin de bu noktada büyük önem taşıdığını söyledi.
“GEÇ YATMA – ERKEN KALKMA” DÖNGÜSÜ BEYNİ ZORLUYOR
"Sınav yaklaştıkça öğrencilerin çalışma saatleri geceye kayıyor" diyen Dr. Kaya, "Ancak bu alışkanlık, biyolojik saati bozarak öğrencilerin gün içindeki performansını düşürüyor. Çünkü insan vücudu, gece saat 23.00 ile sabah 03.00 arasında derin dinlenmeye ihtiyaç duyar. Bu saatlerde aktif olan bir beyin, ertesi gün yorgun, motivasyonsuz ve algısı zayıf olur. Özellikle sabah saatlerinde ders çalışmak, beyin uyanıkken yapılan tekrarların daha kalıcı olmasını sağlar" diye konuştu.
SINAV GÜNÜ UYKU PLANI NASIL OLMALI?
Sınavdan bir gün önce öğrencilerin erken yatıp, sınav saatinden en az 2 saat önce uyanmış olmalarını tavsiye eden Uzman Dr. Serap Kaya, sınav öncesi günün planlamasında şu başlıklara dikkat çekti:
- Saat 22.00 – 22.30 aralığında yatmak idealdir.
- Sınavdan önceki gece fazla tekrar yapmak yerine zihni rahatlatıcı aktiviteler tercih edilmelidir.
- Akşam yemeği hafif olmalı, kafeinli içeceklerden uzak durulmalıdır.
- Telefon ve tablet gibi ekranlar uykuya geçişi engellediği için, en az 1 saat önceden bırakılmalıdır.
- Uykuya geçişi kolaylaştırmak için ılık duş, kitap okuma veya gevşeme egzersizleri uygulanabilir.